Uitgelicht – Noord Vrij (2020)
Verzetshelden die een straatnaam kregen in Noord
Door: Paul Vonk
In Twiske Oost zijn elf straten vernoemd naar omgekomen verzetslieden. In deze wijk is de geschiedenis van het verzet als eerbetoon terug te vinden in de straatnaamgeving. De onthulling van de straatnamen vond plaats op 21 maart 1991. Op zoek naar beelden en voorwerpen in de privé archieven voor de expositie kregen we van het Historisch Archief Tuindorp Oostzaan (HATO) een foto van het privé monument dat bij de familie van Antoon en Bertus Wolfswinkel in de huiskamer in Tuindorp Oostzaan staat. En de afscheidsbrieven.
De straatnamen Twiske Oost
In Twiske Oost zijn elf straten op verzoek van Jan Vlietman (namens de contactgroep Van der Heul, lid van de Raad van Overleg in de Stichting 1940-1945) vernoemd naar elf omgekomen verzetslieden. Deze wijk is de eerste van Noord, waar de geschiedenis van het verzet als eerbetoon is terug te vinden in de straatnaamgeving. De Straatnaamcommissie Noord kreeg van Jan Vlietman, Gerben Wagenaar, Bertus Brandsen en A. Schip-Wolfswinkel namen van verzetslieden, die een band met Noord hadden. Deze ‘lijst Vlietman’ was opgesteld in nauw overleg met de Stichting 1940-1945. De onthulling van de straatnamen vond plaats op 21 maart 1991 in aanwezigheid van Roel de Wit, Commissaris van de Koningin in Noord-Holland, Frank de Grave, loco-burgemeester van Amsterdam en Ger de Visser, voorzitter van het Dagelijks Bestuur van het stadsdeel Amsterdam-Noord.
- Willem Bouwhuispad
Willem Bouwhuis is geboren op 30 april 1910 in Zwolle. Hij was actief in de illegaliteit voor de Communistische Partij van Nederland binnen de Verzetsgroep Amsterdam. Hij werkte bij Fokker als instrumentenmaker en gaf daar leiding aan de Februaristaking van 1941.
Willem Bouwhuis is in de nacht van 26 op 27 januari 1942 in Amsterdam gearresteerd. Hij heeft vastgezeten in de gevangenis aan de Weteringschans en in kamp Amersfoort, waarna hij werd overgebracht naar een gevangenis in Utrecht. Op 19 november 1942 is hij tezamen met 32 andere verzetsmensen in Soesterberg in het geheim door een Duits vuurpeloton doodgeschoten. Dit werd later bekend als de stille fusillade.
Zijn naam staat vermeld op het Monument voor Gefusilleerde Verzetsmensen in Soesterberg (gemeente Soest)
- Johannes J. Glasweg
Johannes Jacob Glas is van 26 januari 1917. Hij werkte bij de Amsterdamse Droogdok Maatschappij (ADM) en bij de scheepsbouwer De Vries Lentsch. Hij was betrokken bij de opbouw van verzetsgroepen, vervaardigde springstoffen, was drukker en verspreider van De Waarheid en zette aan tot de Februaristaking van 1941. Gearresteerd op 17 november 1941, ter dood veroordeeld en gefusilleerd te Soesterberg op 19 november 1942.
- Gerardus van der Groeplaan
Gerardus van der Groen, geboren 17 juli 1922, maakte als werknemer bij Fokker deel uit van de bedrijfssabotagegroep en verspreidde De Waarheid. Hij werd gearresteerd op 21 maart 1942 en ter dood veroordeeld. Dit werd later omgezet in levenslange tuchthuisstraf. In Hohen Asperg werd hij door de Fransen bevrijd en hij is daar als kampslachtoffer op 16 juni 1945 overleden.
- Abraham de Haanstraat
Abraham de Haan, 20 januari 1910, was werkzaam bij de Kromhout Motoren Fabriek. Hij werd na de Februaristaking gearresteerd wegens het verspreiden van illegaal materiaal. Na ongeveer 1 maand werd hij vrijgelaten, maar in 1942 werd hij opnieuw opgepakt. Hij zat gevangen in kamp Amersfoort en daarna in Neuengamme en Bergen-Belsen. Hij is op 10 mei 1945 als kampslachtoffer in Duitsland overleden.
- Pieter A. van Heijningestraat
Pieter Adrianus van Heijninge is geboren op 18 juli 1903. Hij werkte bij Draka, verspreidde illegaal materiaal en plakte vlugschriften. Hij werd op 22 april 1941 gearresteerd naar aanleiding van de Februaristaking. Hij zat gevangen in het Huis van Bewaring aan de Wetering-schans, in Schoorl en Amersfoort. Hij werd ter dood veroordeeld op beschuldiging van communistische activiteiten en opruiing tot staking. Hij is gefusilleerd op 16 oktober 1942 in Woudenberg.
- Pieter van den Heuvelpad
Pieter van den Heuvel, 10 december 1915, werkte bij Fokker. Hij was lid van de bedrijfssabotagegroep, was betrokken bij de Februaristaking en verspreidde illegaal materiaal. Hij werd gearresteerd op 21 maart 1942, op 29 juli 1942 ter dood veroordeeld en op 19 november 1942 te Soesterberg gefusilleerd.
- Nathan F. Israëlweg
Nathan Frederik Israël is geboren op 30 augustus 1904. Door zijn aandeel in de Februaristaking moest hij in opdracht van de illegaliteit naar Amsterdam-Noord verhuizen. Hij nam deel aan het gewapende verzet en draaide De Waarheid op het adres Distelvoorstraat 24. Op deze locatie werd hij op 16 augustus 1944 in een vuurgevecht neergeschoten en stierf diezelfde dag aan zijn verwondingen. Lees meer op www.pietdouwma.nl
- Thomas Prinslaan
Thomas Prins, 13 juni 1885, nam deel aan de Februaristaking, verspreidde De Waarheid en pleegde sabotage bij de Kromhout Motoren Fabriek. Hij werd 23 maart 1942 gearresteerd en gefusilleerd te Leusden op 17 november 1942.
- Karel F. Vastenhoudpad
Karel Friedrich Vastenhoud is van 10 september 1914. Hij werkte bij Fokker, waar hij lid was van de bedrijfssabotagegroep. Hij verspreidde illegaal materiaal en was actief bij de organisatie van de Februaristaking. Hij werd gearresteerd op 23 januari 1942 en op 29 juli 1942 ter dood veroordeeld. Hij is gefusilleerd te Soesterberg op 19 november 1942.
- Adrianus van Waertweg
Adrianus van Waert is van 6 december 1915 en woonde aan de Hagedoornweg. Hij nam deel aan het illegale werk door het verspreiden van De Waarheid en het plakken van pamfletten. Hij werd gearresteerd op 20 april 1941 en stierf in een tuchthuis te Rheinbeek op 9 juni 1942.
- Gebroeders A. en B. Wolfswinkelweg
Antoon Wolfswinkel is van 2 oktober 1919 en Bertus van 22 december 1921. Beiden werkten bij Fokker, waren actief in de Februaristaking, verspreidden De Waarheid, waren lid van de Fokker-sabotagegroep en namen ook elders aan sabotagedaden deel. Antoon en Bertus werden op 21 maart 1942 gearresteerd door de Sicherheitsdienst en op 19 november 1942 te Soesterberg gefusilleerd.
Allebei schreven ze een afscheidsbrief aan hun familie op de avond voor hun dood..
Deel dit bericht:
Bronnen:
- Roemer, P. 40-45 in Noord; herinneringen in Amsterdam-Noord aan de bezetting. Een uitgave van Pieter Roemer, maart 2005.
- Hageman, M. (2016, 25 februari). Februaristaker. Geraadpleegd van https://mariellehageman.nl/2016/02/25/februaristaker/